ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک از اصطلاحات رایج در بازار سرمایه‌گذاری هستند. افرادی که در بازارهای مالی مشغول به فعالیت هستند لازم است با اصطلاحات مرسوم بازار آشنا باشند تا در تصمیم‌گیری‌های خود موفق عمل کنند. در این بخش، به معرفی ریسک‌های مذکور می‌پردازیم.

ریسک سیستماتیک، همانطور که از اسمش پیداست مربوط به کل سیستم است و سرمایه‌گذار نمی‌تواند آن را کنترل یا حذف کند. به همین دلیل آن را ریسک غیرقابل حذف نیز می‌نامند. این ریسک در تمامی بازارها وجود دارد و از این رو با نام ریسک بازار نیز شناخته می‌شود. ریسک غیرسیستماتیک قابل کنترل و قابل حذف است. در ادامه با این مفاهیم بیشتر آشنا می‌شویم.

این مقاله را هم بخوانید: شروع کار در بورس

ریسک سیستماتیک چیست؟

این ریسک مربوط به تمام بازار است نه یک نماد یا سهام به خصوص و بر کل بازار تأثیر می‌گذارد. سرمایه‌گذاران در شکل‌گیری این ریسک یا حذف آن نقشی ندارند و این سیاست‌های کلان یک کشور است که باعث بروز این ریسک یا رفع آن می‌شود.

از عوامل تأثیرگذار در ریسک سیستماتیک می‌توان به تحریم، جنگ یا خطر وقوع آن، تورم و نوسانات ارز و… اشاره کرد. همه این عوامل باعث رکود اقتصادی شده و بر کل بازار تأثیر می‌گذارند. جالب است بدانید حتی صحبت‌های سیاست‌مداران نیز باعث شکل‌گیری ریسک سیستماتیک شده و بر ارزش سهام شرکت‌های حاضر در بورس تأثیر می‌گذارد.

این مقاله را هم بخوانید: وظایف اصلی سازمان بورس

هر بازار، ریسک سیستماتیک مخصوص به خود را دارد و میزان آن برای بازارهای مختلف متفاوت است. برای مثال تغییر قوانین بازار بورس و تورم از مواردی هستند که بر ریسک سیستماتیک بازار بورس تهران اثر می‌گذارند. کاهش حجم معاملات در بعدازظهر روز جمعه به علت تعطیلات آخر هفته (شنبه و یکشنبه) از عامل‌های تاثیرگذار بر ریسک سیستماتیک بازار فارکس است. تحریم شدن ایران توسط کارگزاری‌ها یکی دیگر از ریسک‌های سیستماتیک است که تنها مخصوص معامله‌گران ساکن ایران است.

ریسک غیر سیستماتیک چیست؟

نوعی از ریسک‌های سرمایه‌گذاری است که ناشی از ریسک منحصر بفرد شرکت یا صنعتی است که در آن سرمایه‌گذاری می‌کنید. ریسک غیر سیستماتیک را «ریسک مشخص» هم می‌گویند.

همان‌طور که اشاره شد ریسک غیر سیستماتیک مربوط به اخبار مختص یک سهم یا یک صنعت خاص است؛ برای مثال تغییر قیمت مواد اولیه، اعتصاب کارکنان یک کارخانه و … نمونه‌هایی از ریسک غیر سیستماتیک‌ در صنایع مختلف هستند.

بد نیست بدانید به ریسک غیر سیستماتیک، ریسک حذف‌شدنی هم گفته می‌شود. این ریسک را می‌توان از طریق متنوع‌سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد. در پرتفویی که به‌خوبی تنوع‌بخشی شده باشد، ریسک غیر سیستماتیک ناچیز است و می‌توان از آن صرف نظر کرد. اصولا ریسک چنین پرتفویی فقط تحت عنوان ریسک سیستماتیک‌ قابل بررسی است.

راه‌های کاهش ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک

تنها راه کاهش ریسک سیستماتیک از طریق به‌کارگیری استراتژی‌های پوشش ریسک و همچنین تقسیم سرمایه در بازارهای مختلف می‌باشد.

ریسک غیر سیستماتیک را می‌توان از طریق متنوع‌سازی و تشکیل سبد سرمایه‌گذاری کاهش داد. پرتفویی که به‌خوبی تنوع‌بخشی شده باشد، ریسک غیرسیستماتیک ناچیزی دارد و می‌توان از آن صرف نظر کرد.